جایگاه رباعی در فولکلور تاجیک

با بررسی آثار شفاهی تاجیکان آسیای میانه، محققان بر این باورند که فولکلور تاجیک تنوع بسیار رنگین و سابقه دیرین داشته است و آثاری ارزشمند و خلاق و آموزنده را دربر می گیرد. ادبیات عالمگیر تاجیک که بزرگ ترین نابغه ها و گنج های علم و هنر به گنجینه تمدن بشری افزودند، از «مادر علوم» یعنی فولکلور منشأ گرفته است. در ادبیات عامیانه یعنی فولکلور تاجیک، رباعی و دوبیتی پیش از انواع دیگر شعر رواج یافته و در اکثر اوقات با ذوق خاصی سروده شده است. دانشمند صاحب نام، استاد رجب امان اف، معتقد است که رباعی گواهینامه آرزوها، دردها، شادی ها، غم ها، خوشکامی ها و ناکامی های مردم در دوره های گوناگون بوده است. بررسی شماری از رباعی ها و دوبیتی های گویندگان صاحب ذوق تاجیک نشان می دهد که بیشتر آن ها از نگاه محتوا و رعایت وزن و قافیه و استفاده از دیگر صنایع شعری عاری از کمبودند. عشق، شکوۀ عاشق از معشوق و غم دوری از وطن از مهم ترین موضوعات رباعی ها ی تاجیک است. رباعیات مردمی نیز دربردارندۀ معنی و مضمون های مذهبی، عرفانی و افکار صوفیانه است که در تأثیر یا تقلید از شعرای مشهور ازسوی مردم عامی ایجاد شده است.